Stevia đang ngày càng phổ biến như một chất làm ngọt không chứa calo thay thế cho đường. Nhiều người thích nó hơn các chất làm ngọt nhân tạo như sucralose và aspartame, vì nó được chiết xuất từ ​​thực vật hơn là được làm trong phòng thí nghiệm. Nó cũng chứa ít hoặc không chứa carbs và không làm tăng nhanh lượng đường trong máu của bạn, khiến nó trở nên phổ biến đối với những người mắc bệnh tiểu đường hoặc kiểm soát lượng đường trong máu kém. Tuy nhiên, nó có thể có một số nhược điểm.

Stevia là gì?

Stevia là một chất thay thế đường được chiết xuất từ ​​lá của cây Stevia rebaudiana. Những chiếc lá này có vị ngọt và được sử dụng như một loại thuốc thảo dược để điều trị lượng đường trong máu cao trong hàng trăm năm. Vị ngọt của chúng đến từ các phân tử steviol glycoside, ngọt hơn đường thông thường 250–300 lần.

Để làm ra stevia, glycoside phải được chiết xuất từ ​​lá. Bắt đầu với những chiếc lá khô đã được ngâm trong nước, quy trình như sau:

  • Lá sẽ được lọc ra khỏi chất lỏng.
  • Chất lỏng được xử lý bằng than hoạt tính để loại bỏ các chất hữu cơ bổ sung.
  • Chất lỏng trải qua quá trình xử lý trao đổi ion để loại bỏ các khoáng chất và kim loại.
  • Các glycoside còn lại được cô đặc thành một loại nhựa.

Những gì còn lại là chiết xuất lá stevia đậm đặc và sẵn sàng để chế biến thành chất tạo ngọt. Chiết xuất thường được bán dưới dạng chất lỏng đậm đặc hoặc trong các gói dùng một lần, cả hai đều chỉ cần thiết với một lượng rất nhỏ để làm ngọt thức ăn hoặc đồ uống.

Các chất tương đương đường dựa trên stevia cũng có sẵn. Những sản phẩm này chứa chất độn như maltodextrin nhưng có cùng khối lượng và khả năng làm ngọt như đường, không chứa calo hoặc carbs. Chúng có thể được sử dụng thay thế 1:1 trong nấu ăn.

Hãy lưu ý rằng nhiều sản phẩm stevia có chứa các thành phần bổ sung, chẳng hạn như chất độn, cồn đường, chất tạo ngọt khác và hương vị tự nhiên. Nếu bạn muốn tránh những thành phần này, bạn nên tìm kiếm các sản phẩm chỉ ghi chiết xuất 100% stevia trên nhãn.

Sự thật về dinh dưỡng của stevia

Stevia về cơ bản là không chứa calo và carb. Bởi vì nó ngọt hơn nhiều so với đường, một lượng nhỏ được sử dụng không thêm lượng calo hoặc carbs đáng kể vào chế độ ăn uống của bạn.

Mặc dù lá cây stevia có chứa nhiều vitamin và khoáng chất, nhưng hầu hết chúng bị mất đi khi cây được chế biến thành chất ngọt. Hơn nữa, vì một số sản phẩm stevia có chứa các thành phần bổ sung nên hàm lượng chất dinh dưỡng có thể khác nhau.

Lợi ích và nhược điểm tiềm ẩn của stevia

Lá cây cỏ ngọt đã được sử dụng cho mục đích y học trong nhiều thế kỷ, và chiết xuất có hỗ trợ việc giảm lượng đường trong máu và lượng mỡ trong máu trong các nghiên cứu trên động vật. Tuy nhiên, chiết xuất này cũng có những mặt trái tiềm ẩn.

Lợi ích của cỏ ngọt stevia

Mặc dù là một chất tạo ngọt tương đối mới, nhưng stevia có thể mang đến một số lợi ích sức khỏe.

Trong một nghiên cứu ở 31 người trưởng thành, những người ăn một bữa ăn nhẹ 290 calo có chứa đường cỏ ngọt stevia sẽ ăn cùng một lượng thức ăn vào bữa tiếp theo như những người ăn một bữa ăn nhẹ 500 calo chứa đường thông thường. Họ cũng báo cáo mức độ no tương tự, có nghĩa là nhóm stevia có lượng calo tổng thể thấp hơn trong khi cảm thấy hài lòng như nhau. Ngoài ra, trong một nghiên cứu trên chuột, việc tiếp xúc với steviol glycoside rebaudioside A gây ra sự gia tăng một số hormone ức chế sự thèm ăn.

Đường cỏ ngọt stevia cũng có thể giúp bạn kiểm soát lượng đường trong máu. Trong một nghiên cứu ở 12 người trưởng thành, những người ăn món tráng miệng bằng dừa được làm với 50% stevia và 50% đường thông thường có lượng đường trong máu thấp hơn 16% sau khi ăn so với những người ăn cùng món tráng miệng được làm bằng 100% đường thông thường.

Trong các nghiên cứu trên động vật, cây cỏ ngọt đã được chứng minh là cải thiện độ nhạy cảm với insulin, hormone làm giảm lượng đường trong máu bằng cách cho phép nó đi vào tế bào để sử dụng làm năng lượng. Hơn nữa, một số nghiên cứu trên động vật đã liên kết việc tiêu thụ stevia với việc giảm chất béo trung tính và tăng mức cholesterol HDL (tốt), cả hai đều có liên quan đến việc giảm nguy cơ bệnh tim.

Nhược điểm có thể xảy ra

Mặc dù nó có nguồn gốc từ thực vật và có vẻ tự nhiên hơn các chất làm ngọt không calo khác, nhưng nó vẫn là một sản phẩm được tinh chế cao. Stevia có thể gây hại cho vi khuẩn đường ruột của bạn. Trong một nghiên cứu trên ống nghiệm, rebaudioside A, một trong những glycoside steviol phổ biến nhất trong đường cỏ ngọt stevia, đã ức chế 83% sự phát triển của một dòng vi khuẩn đường ruột có lợi.

Hơn nữa, vì nó ngọt hơn rất nhiều so với đường, nên stevia được coi là một chất làm ngọt mạnh. Một số nhà nghiên cứu tin rằng chất làm ngọt cường độ cao có thể làm tăng cảm giác thèm ăn ngọt. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu quan sát không tìm thấy mối liên hệ nào giữa việc tiêu thụ chất làm ngọt không calo và sự cải thiện về trọng lượng cơ thể, lượng calo hấp thụ hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Bên cạnh đó, cỏ ngọt stevia và các chất làm ngọt không calo khác vẫn có thể gây ra phản ứng với insulin, đơn giản là do vị ngọt của chúng, ngay cả khi chúng không làm tăng lượng đường trong máu.

Hãy nhớ rằng vì đường cỏ ngọt stevia chỉ mới được phổ biến rộng rãi gần đây nên việc nghiên cứu về ảnh hưởng sức khỏe lâu dài của chúng còn hạn chế.

Đường cỏ ngọt stevia có tốt cho sức khỏe hơn đường thông thường không?

Stevia có ít calo hơn đường thông thường và có thể đóng một vai trò trong việc quản lý cân nặng bằng cách giúp bạn ăn ít calo hơn. Vì không chứa calo và carbs nên nó là một loại đường thay thế tuyệt vời cho những người ăn kiêng ít calo hoặc ít carb.

Thay thế đường thông thường bằng stevia cũng làm giảm chỉ số đường huyết (GI) của thực phẩm, có nghĩa là chúng ảnh hưởng đến lượng đường trong máu ở mức độ thấp hơn. Trong khi đường thôngthường có GI là 65 - với 100 là GI cao nhất, khiến lượng đường trong máu tăng nhanh nhất – đường cỏ ngọt stevia không chứa chất gì làm tăng lượng đường trong máu và do đó có GI bằng 0.

Đường thông thường có liên quan đến nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe, bạn nên thay thế đường bằng stevia. Tuy nhiên, tác động lâu dài của việc thường xuyên tiêu thụ stevia vẫn chưa được tìm hiểu rõ.

Mặc dù sử dụng một lượng nhỏ chất làm ngọt không calo này có thể là một cách lành mạnh để giảm lượng đường, nhưng tốt nhất là bạn vẫn nên sử dụng ít đường và ít chất thay thế đường hơn và chỉ cần chọn các nguồn ngọt tự nhiên, chẳng hạn như trái cây, bất cứ khi nào có thể.

Đường cỏ ngọt stevia có phải là một chất thay thế tốt cho đường không?

Stevia hiện được sử dụng rộng rãi như một chất thay thế đường trong nấu ăn tại nhà và sản xuất thực phẩm. Tuy nhiên, một trong những vấn đề lớn nhất với stevia là dư vị đắng của nó. Các nhà khoa học thực phẩm đang nghiên cứu phát triển các phương pháp chiết xuất và chế biến stevia mới để giúp khắc phục điều này.

Hơn nữa, đường trải qua một quá trình độc đáo được gọi là phản ứng Maillard trong quá trình nấu ăn, cho phép thực phẩm chứa đường caramel hóa và chuyển sang màu vàng nâu. Đường thông thườngcũng tạo nên cấu trúc và khối lượng cho các loại bánh nướng. Khi đường thông thường được thay thế hoàn toàn bằng stevia, bánh nướng có thể không giống được như khi sử dụng đường thông thường.

Kết luận

Stevia là một chất làm ngọt có nguồn gốc thực vật, không chứa calo. Nó có thể làm giảm lượng calo khi được sử dụng để thay thế đường thông thường và có lợi cho việc kiểm soát lượng đường trong máu và sức khỏe tim mạch. Nhưng những lợi ích và tác động về lâu dài của đường cỏ ngọt stevia vẫn cần được nghiên cứu nhiều hơn nữa.